top of page
  • Guest Writer

Tēnā, tūkuna te hunga taiohi kia tohe, kia haka, kia puawai


 

I tū mai te whakataetae kapa haka ā-motu mō ngā kura tuarua, me te nui kē o ngā tohe tōrangapū i hakahaka, i pāterehia atu e wērā rangatahi. Haruru pai te Whare Miere nā te pātere o ngā rangatahi ki Whakatū, ā, ko tētahi kaitōrangapū matua kua kakati e te wero o te hunga taiohi, ko Shane Jones.


Ko tōna, me waihō te ao tōrangapū ki te hunga pakeke, nā, me waiho ngā tamariki kia haka hei tamariki. Kia kaua nōki ngā kaiako e pēhi ō rātou ake whakaaro ki ngā tamariki. E ai ki a Jones, mēnā koinei te taumata o te kapa haka, he nui ake ngā hua a te AI pea mā te hunga kaiutu tāke.


Ki ōku nei whakaaro, e mōhio pai ana te hunga taiohi ki te ao tōrangapū. Ko te kōrero rongonui a Hana-Rāwhiti Maipi-Clarke tērā mō te “reanga kohanga reo,” ka tika, ko tōku reanga kē tēnā. 


The Kohanga Reo movement is inherently political as a response to te Reo Māori dying due to Pākeha politics. Consequently, the seeds sown from that movement, the “Kohanga Reo Generation,” are born, nurtured, and grown politically and, thus, are aware from the womb of the struggle for Māori Liberation. Te piko o te māhuri, tērā te tupu o te rākau.


Waihoki, he takahi nui tēnei i te mana o ngā rangatahi. We know that rangatahi are more than capable of understanding politics—history proves this. From the young students at Freyberg High School earlier this year, to the Ngā Tamatoa activist group, even back to the young Eruera Pare Hongi, the “scribe” of He Whakaputanga o te Rangatiratanga o Nu Tirene. With young Māori being genuinely represented in Parliament by the likes of Hana-Rāwhiti Maipi-Clarke and Tamatha Paul, and in this day in age where everything is so accessible online, how could we not be engaged?


Anō hoki, ko te ao haka tētahi o ngā tino taonga e whakaatu ana i te ihi, te wehi, te mauri me te mana o te ao Māori. Ko ngā kaitito, ko ngā kaiako o te ao haka tērā e whakarīrā ana, ao te pō, pō te ao, mō ngā rangatahi te take; he ringa raupā, he pukumahi, he taonga nā te aroha e kore rawa e tāea ana te tāruatia e te AI.

Ka pā atu ēnei taonga ki ngā take katoa mai i ngā rā ō mua ki ēnei rā tonu, nō reira ka tika koinei te wāhi pai kia tohe atu ai i ngā momo kaupapa e tāmi ana i te ao Māori. Kāore he wāhi tū atu mō te hunga rangatahi kia puāwai ā-tinana, ā-wairua, ā-hinengaro hoki.


Ki a au nei, he tohu pai tēnei mō te puāwaitanga o tō tātou āpōpō. Kei te tahatū o te rangi tēnei ao hou mā te ao Māori, nā, ko te hunga rangatahi tērā e kukume ana te pae tawhiti hei pae tata.


We are the seeds born from greatness, seeds our tūpuna fought to sow and nurture. I believe the path to a brighter āpōpō starts with our rangatahi being engaged in their own futures today, so that they may continue the fight for our future kākano—kei pīrau ngā pitomata i ruia mai i Rangiātea.


Ko tāku, tēnā, tukuna ko te reo taiohi kia tohe, kia haka, kia puāwai.


Nā Taipari Taua,

Te Whānau Moana, Te Rorohuri


Comments


  • Facebook
  • Twitter
  • Spotify
  • Instagram
bottom of page